8.Ինչպիսի՞ն էր եղնիկը: Նկարագրի՛ր եղնիկին ̀ օգտագործելով տեքստի բառերը:Այդ մի մատաղ ու խարտյաշ եղնիկ էր` խորունկ, սև ու ջինջ աչքերով, որ ծածկվում էին երկայն, նուրբ թարթիչների տակ:
13.Տեքստից դու՛րս գրիր այն նախադասությունը, որը քեզ հուզեց:
Արդյոք գիտե՞ր նա, որ ինքը ղողանջուն անտառների ազատ երեխան է եղել, որ մայրը այնտեղ է կաթ տվել իրեն, որ այնտեղ է իր հայրը եղջյուրները խփել կաղնիներին: Արդյոք, գիտե՞ր, որ այդ խուլ շառաչը անուշ-անուշ օրորել է իրեն առաջին անգամ, և ո՞վ գիտե, գուցե, երազներ է բերել իրեն, սիրուն երազներ… Խե՜ղճ եղնիկ… Կարոտ` իր սիրած գուրգուրող անտառներից և զանգակ աղբյուրներից, իր խարտյաշ մորից և շնկշնկան հովերի հետ վազող ընկերներից` հիմա տանջվում, տառապում է մեզ մոտ, մտածում էի ես: Եվ այնպես սրտանց ցավակցում էի նրան… Չէ՞ որ նա էլ մեզ պես մտածող և զգայուն հոգի ունի:
Աշուն է, զովաշունչ ու պայծառ մի ոսկեփայլ աշուն, ինչպիսին լինում է Արարատյան դաշտում: Ողկույզներով ծանրաբեռնված խաղողի այգիները փայլփլում են խայտաբղետ գույներով: Ծիրանագույն դեղձը, բուրումնավետ սերկևիլը ժպտում են իրենց երփներանգ սաղարթների գրկում: Ամենից գեղեցիկը թերևս արծաթազօծ փշատենին է՝ թավշապատ տերևներով, յուրօրինակ պտղով: Նրանց խիտ շարքերը ձգվում են ընդարձակ այգիների երկայնքով, ասֆալտապատ ճանապարհների եզրերով:
Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստի թանգարանը Երևանի մշակույթի և արվեստի յուրօրինակ կենտրոն է:
Շարամբեյանը հայ մեծանուն արվեստագետներից է, ով հսկայական դեր է խաղացել հայկական ժողովրդական արվեստի պահպանման և զարգացման գործում: Թանգարանի հավաքածուն կազմվել է 1930-ական թվականներից, բայց այն բացվել է 1978-ին: Այստեղ կան հայկական դեկորատիվ և կիրառական արվեստի հավաքածուներ, որոնք ներառում են գրեթե 12,000 ցուցանմուշ:Երևանի Ժողովրդական արվեստի թանգարանում կարող եք գտնել փորագրություններ փայտից, մետաղից, քարից, կերամիկական իրեր, գորգեր, կարպետներ և նկարներ Հայաստանի տարբեր մասերից: Յուրաքանչյուր ցուցահանդես ներկայացնում է մեր ազգի ազգային և մշակութային արժեքները և հայկական արվեստի զարգացումը:
Թանգարանը գտնվում է Աբովյան փողոցի սկզբնամասում ՝ Խաչատուր Աբովյանի արձանի կողքին: Հավաքածուի հարստացմանը մասնակցել են հայտնի հայ նկարիչներ Մարտիրոս Սարյանը, Հակոբ Կոջոյանը և Գաբրիել Գյուրջյանը:
Երևանի ազգային արվեստի թանգարանն ունի մասնաճյուղ Դիլիջանում (Տավուշի մարզ), որը բացվել է 1979 թ.-ին: Թանգարանի տունը պատկանել է հանրությանը հայտնի Մարիամ Թումանյանին, բայց այս տանը բնակվող վերջին մարդը եղել է հայ մեծ գրող Հովհաննես Թումանյանը, ով միևնույն ժամանակ վերահսկել է թանգարանի աշխատանքը:
Մի քանի տարի նա լիովին բավարար էր Թումանյանին՝ այս կենտրոնը վերածելու Հայաստանի պատմության լավագույն մշակութային օջախներից մեկը: Մինչ օրս թանգարանը կազմակերպում է ցուցահանդեսներ, որոնք զարգացնում են Հայաստանի ավանդական արվեստը:
Ցուցասրահներ
Երևանի գլխավոր թանգարանն ունի 4 մշտական ցուցասրահ, որոնցում ներկայացված է ավելի քան 2000 ցուցանմուշ: Դրանք պարունակում են հետևյալ հավաքածուները.
փայտե իրեր
մետաղական արվեստի գործեր
արծաթե իրեր
քարե արվեստ
կերամիկա
միկրոքանդակներ
350 գորգ ու կարպետ
Թանգարանում ներկայացված են հետևյալ վարպետների գործերը ՝ Արծրուն Բերբերյան, Մեսրոպ Ավագյան, Ռաֆիկ Բադալյան, Անահիտ Իսունկի, Մերի Ղազանչյան, Սոնա Գարամանյան, Սալոնե Ջրբաշյան, Սահակ Սահակյան, Մամիկոն Մխիթարյան, Վահան Հացագորյան, Էդուարդ Ղազարյան և Ժիրայր Չուլոյան:
Ամենավաղ հայտնի մաթեմատիկոսներից մեկը Թալես Միլետացին էր (մ.թ.ա. մոտ 624 – մ. Մ. Մ. 546)։ Նա համարվել է առաջին իսկական մաթեմատիկոս և առաջին հայտնի անհատ, որին վերագրվել է մաթեմատիկական հայտնագործություն: [1] Նրան է վերագրվում դեդուկտիվ մտածողության առաջին օգտագործումը երկրաչափության նկատմամբ՝ Թալեսի թեորեմ –ից չորս հետևություն դուրս բերելը:
Հայտնի մաթեմատիկոսների թիվն աճեց այն ժամանակ, երբ Սամոսի Պյութագորասը (մ.թ.ա. մոտ 582 — մոտ 507 թ.) Հիմնադրեց Պյութագորասյան դպրոց, որի դոկտրինն էր․ մաթեմատիկան է ղեկավարում տիեզերքը, և որի նշանաբանն էր «Բոլորը թիվ է »:[2] Պյութագորացիներն էին, ովքեր ստեղծեցին «մաթեմատիկա» տերմինը, որոնցից և սկսվում է մաթեմատիկայի ուսումնասիրությունը, որպես այդպիսին:
Պատմության կողմից արձանագրված առաջին կին մաթեմատիկոսը Հիպատիա Ալեքսանդրիացին էր (մ.թ. 350 — 415): Նա փոխարինեց իր հորը որպես գրադարանավար մեծ գրադարանում և գրեց շատ աշխատություններ կիրառական մաթեմատիկայի վերաբերյալ: Քաղաքական վեճի պատճառով Ալեքսանդրիայի քրիստոնեական համայնքը պատժեց նրան, ենթադրելով, որ նա ներգրավված է եղել քաղաքական դրանում՝ մերկացնելով և մաշկը քերելով սալիկներով(ոմանք ասում են՝ տանիքի սալիկներ):[3]
Շուշի[2][3][4], քաղաք Արցախի ՀանրապետությանՇուշիի շրջանում, որի վարչական կենտրոնն է։ Մինչև 1923 թվականը՝ Պարսկաստանի և Ցարական Ռուսաստանի տիրապետության ժամանակաշրջանում այն եղել է վերջինների կազմում գտնվող կիսանկախ Արցախի քաղաքական-մշակութային կենտրոնը։ Մինչև 20-րդ դարի կարևոր դերակատարություն ինչպես Արցախի, այնպես էլ ամբողջ Հարավային Կովկասի քաղաքական, տնտեսական և մշակութային կյանքում։ 1920 թվականին թուրքերի կողմից ավերվել է և հայաթափվել: Արցախյան պատերազմի ժամանակ՝ 1992 թվականի մայիսի 9-ին հայկական զինված ուժերի կողմից ազատագրվել է նորաստեղծ Ադրբեջանի Հանրապետության զինված ուժերի ստորաբաժանումներից։
Պատմություն
Շուշին տարբեր ժամանակներում հիշատակվել է «Քարի գլուխ, (Քարագլուխ տարբերակը վերաբերում է Շիկաքար-Արավուս բնակավայրին (Ասկերանի շրջանում)) Քարագլխի բերդ, Քար, Քարագլխի սղնախ, հաճախ նաև Շոշի բերդ, Շոշի»[11], Ղալա, Շոշի ղալա անուններով։
Տեր Մանուելի Ավետարանը
Շուշիի հին բնակավայր լինելու մասին վկայում է 1428 թվականին Տեր-Մանվելի ստեղծած Ավետարանը, որտեղ նշված է, որ «արդ գրեցավ աստուածագիծ սուրբ Աւետարանս ձեռամբ ոգնամեղ և ապիկար գրչի տէր Մանաւելի, ի թւականութեանս Հայոց ՊՀԷ (1428), ի յաշխարհիս Աղուանից, ի վիճակս Ամարասայ, ի գեղս Շուշու կոչեցեալ, ընդ հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնիս, ի կաթողիկոսութեան տէր Յոհանիսի… »[12]:
Հաջորդ վկայությունը նույն եկեղեցու գրչատանը կատարվել է 1575 թ., որտեղ ասվում է «կատարեցի …զմաքրափայլ Աւետարանս ի փառս նմանե գաւառս Վարնթոյ, ի գեղս ւոր կոչի Շուշոյ…Ընդ Հովանեաւ սուրբ Աստուածածին։ Գրեցաւ ի թվականութեանս ՌԻԴ»[13]:
Որոշ ուսումնասիրողներ փորձում են նույնացնել «Շուշի» և «Կարկառ» տեղանունները[14]` հիմք ընդունելով նրա նախնական «Քար» անվանումը։ Իհարկե, գայթակղիչ է Կ. Գանձակեցու կողմից հիշատակվող Կարկառի նույնացնելը Շուշիի հետ, առավել ևս, որ Կարկառ գետի հովտում նրանք ուրիշ նշանավոր բերդ չեն էլ կարողանում տեսնել։ Սակայն պատմիչի մոտ հիշատակվող Կարկառը հիշվում է որպես «հայրենիք», որը անհնարին է սահմանափակել միայն Շուշի բնակավայրով կամ թեկուզ և սարավանդով։ Զուր չէ, որ Բ. ՈՒլուբաբյանն առաջարկում էր Կարկառը որոնել Կարկառ գետի ստորին սահանքներում։ Դաշտային դիտարկումների համաձայն հանգել ենք այն կարծիքին, որ Կարկառը պետք է լինի Աղդամի շրջանի Ուչ օղլան բնակավայրերի շրջանում…
17-րդ դարի մի վավերագրի համաձայն` «…շահ Աբբազ տիրեց իմ Ղարաբաղին…Գանձակցի պարոն տեր Հովհանը շատ գերիներ ազատեց, շատ գրքեր, շարակնոցներ ետ դարձրեց։ Նման մի շարակնոց ես տվեցի շուշեցի տեր Ավանեսին 1607 թվականին »[15]: Փաստորեն բնակավայրը հիշատակվում է որպես Շուշի…